به گزارش گروه فرهنگی قدس، فیلم کوتاه «آپاترید» به نویسندگی و کارگردانی سید محمدحسین حسینی و تهیه‌کنندگی محمد گودرزی گوشه ای از زندگی یک مرد افغان و مصائب او در ایران را روایت می کند. این فیلم محصول باشگاه فیلم سوره و باشگاه فیلم رویاد است که در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به نمایش درآمده است.

حسینی درباره دغدغه ساخت این اثر با بیان اینکه دغدغه هر فرد بستگی مستقیم با شیوه زیست او دارد و این که چگونه آدم ها را دیده است و چگونه از کنارش گذر کرده اند؛ می گوید: رشته دانشگاهی من حقوق بود و شاخه مورد علاقه ام حقوق بین الملل. اسم این فیلم برگرفته از اصطلاحی حقوقی و واژه ای است که ریشه یونانی دارد و معنای بی هویت و بی وطن بودن می دهد؛ یعنی کسانی که مرز کشور خودشان را که رد می کنند و به کشور دیگری می رسند پاسپورت هایشان را پاره می کنند و اعلام آپاترید بودن می کنند؛ به این مفهوم که هیچ تابعیتی ندارند.

وی ادامه می دهد: فیلم من استعاره ای است از آدم هایی که بدون مجوز وارد کشور دیگری شده اند و آپاترید هستند؛ کسانی که نه کشور خودشان را می خواهند و نه در کشور مقصد جایی و جایگاهی دارند. دغدغه این است که چرا به جایی مهاجرت می کنید که نمی دانید کجاست و نه این که می دانید قرار است چه اتفاقاتی برایتان بیافتد. ضمن این که شکلی از اتفاقاتی که در این فیلم رخ می دهد را به چشم دیده بودم ؛ نه دقیقا به شکلی که در قصه هست بلکه چیزهایی به آن افزوده ام.

حسینی درباره تلخی «آپاترید» و واکنش مخاطبان نسبت به آن تاکید می کند: برای تاثیرگذاری درام در سینما، تئاتر و رمان باید تلخ ترین موضوع را به میان بکشید تا مفید فایده واقع شود؛ هرچقدر تلخ تر سخن بگویید تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. این شیوه کمک می کند که اوجی اتفاق بیافتد که مخاطب را به درون خود بکشاند و وادار به تصمیم گیری کند. به همین دلیل من یک تلخی بزرگ را وارد این قصه کردم.

او گفته های خود را اینگونه ادامه می دهد: همیشه برای مهاجران این حس وجود دارد (چه ایرانیانی که به سراسر دنیا می روند و چه آدم هایی که از کشورهای دیگر به ایران می آیند) که کشور مقصد برایشان غربت است و این غربت همواره همراه آدم ها هست. عجیب تر زمانی است که شما بدون هیچ کارت و مجوز و اسناد هویتی به کشوری بروید و با ریسک زندگی کند. این نکته در فیلم از موضوعات قابل تامل است.

این نویسنده و کارگردان با بیان این که تلاش کرده است به مخاطبان تلنگر بزند، اظهار می کند: «آپاترید» فیلمی در نقد مهاجرت و بی هویتی است؛ من در بین هموطنان خودمان هم این را دیده ام که مهاجرت می کنند اما به شکل فاجعه باری بازمی گردند و این خیلی ترسناک است. در نتیجه «آپاترید» نقدی است بر مهاجرت غیرقانونی که شامل ما ایرانیان هم می شود. می شد این فیلم را حتی در ترکیه و مورد ایرانیان ساخت اما امروز صحبت روز در جامعه ما بحث ورود گسترده (قانونی و غیرقانونی) برادران و خواهران افغان است و بر این اساس قصه «آپاترید» به این آدم ها پرداخته است.

حسینی در پاسخ به این که شخصیت اصلی پدر که افغان است، چطور انتخاب شد می گوید: به نظرم یکی از دستاوردهای فیلم، بازیگر مرد افغانستانی (عالم صبور) است که تاکنون جلوی دوربین نرفته است و خودش سرنوشت خاصی دارد. دوستان افغانستانی یک کانون تئاتر دارند و آنجا با هم تمرین می کنند. وقتی با احمد عطایی که سرپرست این دوستان هنرور افغانستانی است آشنا شدیم، به ایشان سپردیم که هنرور افغان به ما معرفی کنند . او حدود ۳۰۰ نفر را پیشنهاد دادند که من از میان آن ها عالم صبور را دیدم و خواستم که ابتدا متن را بخواند.  خواند و قسمتی را هم بازی کرد و گفتم او  بماند و دیگران بروند. حتی تست هم نگرفتم و این گونه شد که آقای صبور بازیگر اصلی این فیلم شد.

کارگردان فیلم «آپاترید» در مورد واکنش مخاطبان نسبت به این اثر اینطور توضیح می دهد: بازخوردها صفر و صدی است؛ صفر این است که چرا ما باید در مورد افغانستانی ها فیلم بسازیم و صد این است که این فیلم نگاه ما را عوض می کند؛ چرا که پیش تر شکلی دیگری به افغان ها نگاه می کردیم و تصورمان بر این نبود که چنین چالش ها و مشکلاتی داشته باشند.

حسینی در مورد این که چرا قالب کوتاه را برای فیلمش برگزیده است نیز تصریح می کند: اثرگذاری فیلم کوتاه بیشتر است؛ ضربه ای که در بیست دقیقه به شما می زند کاری تر از نود دقیقه است. «آپاترید» انتخاب یک مرد و یک پدر بین دو رنگ سیاه و مشکی است. آیا بماند بدون تحویل گرفتن جنازه فرزند یا جنازه را بگیرد و به کشورش دیپورت شود؟ هر دو طرف آن سیاه است.